Uitzetten met GNSS zonder de stok verticaal waterpas te hoeven zetten?

Het uitzetten met een GNSS-antenne is een lastige taak. Het volgen van de instructies en de waardes op het scherm, het verplaatsen van de stok naar de vereiste positie en ervoor zorgen dat de stok verticaal staat is door het centreren van de bel - en dat allemaal tegelijkertijd - dat vraagt ervaring en aandacht. Geen eenvoudige taak, zeker niet onder hoge tijdsdruk. Met de nieuwe Leica GS18 T gaat uitzetten makkelijker en sneller dan ooit tevoren. In dit artikel vertelt Paul Dainty er meer over.

Aannemers en uitzettechnici verschillen niet veel van elkaar. De werkdruk is hoog. Altijd zijn er tijdkritische taken op een typische bouwplaats, zoals het controleren van de as-built-constructie, het uitzetten van grondwerkzaamheden of het maken van funderingen.

De druk is hoog. Een ploeg en een dure machine staan te wachten.

Soms kan de druk op de bouwplaats echter wel heel erg hoog worden. Stel je voor, de graafmachine is net gearriveerd op de locatie, vroeger dan gepland, en staat klaar om aan het grondwerk te beginnen. Het probleem is echter, dat de bouwplanken nog niet zijn uitgezet, en dit klaar moet zijn voordat het grondwerk kan beginnen. De maatvoerder is de enige persoon die dit kan. De druk is hoog. Hij moet deze bouwplanken nu meteen uitzetten, zo snel mogelijk, met de hoogst mogelijke nauwkeurigheid natuurlijk, terwijl een erg dure graafmachine staat te wachten en niets te doen. En dan hebben we het nog niet over de tientallen ongeduldige werklui.

Het uitzetten met een conventionele GNSS RTK rover kan nogal langzaam gaan

Met een conventionele GNSS RTK rover is uitzetten een langzame procedure waarbij systematisch te werk moet worden gegaan. Dit komt doordat de stok verticaal moet worden gehouden terwijl tegelijk de uitzet-informatie op het controllerscherm bekeken moet worden en de stok zo in de juiste positie moet worden gebracht. De GNSS-positie wordt berekend aan de hand van de antenne, die is bevestigd bovenop een 1,8 m of 2 m lange stok met maatverdeling, de zogenaamde stok. Om ervoor te zorgen dat de informatie op het scherm correct is, moet de stok dus verticaal gehouden worden door de bel van de waterpas op de stok te centreren.

Om een positie nauwkeurig uit te kunnen zetten, moeten er dus verschillende taken tegelijkertijd worden uitgevoerd:

• Kijken naar de uitzetinstructies en de waarden op het controllerscherm
• Lopen en zich oriënteren: De stok naar de juiste positie brengen, totdat de uitzetwaarden bijna nul bedragen
• Ervoor zorgen dat de stok verticaal staat door de bel van de waterpas te centreren

Vereenvoudigd uitzetten met de nieuwe Leica GS18 T. Het kijken naar de bel op de stok en hem tegelijk verticaal houden (zoals in de afbeelding) zijn verleden tijd.

Omdat het extreem lastig is om al deze dingen tegelijkertijd uit te voeren, worden ze vaak in een herhalend proces uitgevoerd:

Het moet ook een herhalend proces zijn, want door het centreren van de bel om de stok verticaal te laten staan, moeten we waarschijnlijk de antenne verplaatsen, en moeten we weer teruggaan naar stap 1 om de uitzetinstructies op het scherm nog eens te raadplegen. Daarna moeten we stap 2 weer uitvoeren om de positie van de stok aan te passen enzovoorts. Het proces moet waarschijnlijk twee tot drie keer uitgevoerd worden om de positie nauwkeurig genoeg uit te zetten, wat niet echt moeilijk is maar wel tijd kost om goed te doen.

Terug op onze bouwplaats. Denk aan de graafmachine en het team arbeiders dat klaarstaat en wacht tot u de profielborden zorgvuldig uitzet, waarbij u bij elke plank deze herhalende uitzetprocessen moet uitvoeren. De situatie is waarschijnlijk erg stressvol en daardoor ontstaan fouten, waardoor het proces nog verder vertraagd wordt.

Stelt u zich nu eens voor dat u de bouwplanken kunt uitzetten zonder dat u dit herhalende proces hoeft uit te voeren.

Nou, dat is nu mogelijk, door middel van de Leica GS18 T met tiltcompensatie. De GS18 T is de eerste GNSS RTK rover waarmee kan worden uitgezet terwijl de stok niet helemaal recht staat. Doordat de GS18 T naadloos samenwerkt met Leica Captivate veldsoftware zijn metingen met tiltcompensatie mogelijk in elke app binnen de software. We kunnen punten, lijnen, wegen of wat dan ook meten en uitzetten, allemaal met een gekantelde stok.

De nieuwe Leica GS18 T - anders dan alle andere GNSS-sensoren

Hoe werkt de tiltcompensatie en hoe zorgt het ervoor dat het herhalende uitzetproces niet meer nodig is? Voor de GS18 T heeft Leica Geosystems een heel speciale IMU ontwikkeld, en een gepatenteerde methode waarbij IMU- en GNSS-gegevens gecombineerd worden. Met deze nieuwe technologie hoeft er niet steeds met een magnetometer de kantelrichting van elke meting te worden berekend. De GS18 T met kantelcompensatie is kalibratievrij en de sensor is immuun voor magnetische storingen. Door de buitengewone mogelijkheid, dat hij niet alleen voor metingen, maar ook voor uitzetten kan worden gebruikt, verschilt de GS18 T van alle andere tiltgecompenseerde GNSS-sensoren die op dit moment op de markt zijn.

Uitzetten wordt veel makkelijker doordat de tiltcompensatie de noodzaak opheft om de bel van de stok steeds te centreren, zodat deze verticaal staat. Dit betekent dat bij het uitzetten met de GS18 T de technicus alleen maar de volgende twee stappen uit hoeft te voeren:

• Kijken naar de uitzetinstructies en de waarden op het controllerscherm
• De stok naar de gewenste positie verplaatsen, en kijken of de uitzetwaarden nabij nul zijn

Intuïtief uitzetten: Met de GS18 T worden de positie van de stok en de afstand van de punt van de stok tot het uitzetpunt grafisch in real-time op de controller weergegeven met een krachtige 3D-viewer.

Het volgende filmpje geeft een goede indruk van hoe het werkt:

Doordat de maatvoerder er niet meer voor hoeft te zorgen dat de stok verticaal is door de bel van de stok te centreren is het proces niet meer herhalend. Uitzetten is zo veel prettiger werk en kan veel sneller uitgevoerd worden.

Met de nieuwe Leica GS18 T kunnen uitzettingen snel, betrouwbaar en nauwkeurig uitgevoerd worden met minimaal gedoe en minder stress. Krijg het werk simpelweg op tijd af.

Vraag naar een demonstratie als u de nieuwe GS18 T zelf wilt uitproberen.

Lezers die zichzelf graag een mening willen vormen over de snelste GNSS RTK rover van de wereld, kunnen het best contact opnemen met hun plaatselijke Leica Geosystems distributeur en om een demonstratie vragen. Demonstraties zijn vanaf november 2017 mogelijk. Het distributienetwerk van Leica Geosystems staat voor u klaar.

Paul Dainty
Application-engineer bij Leica Geosystems